LÀNG NGƯỠNG NHÂN

Làng Ngưỡng Nhân ngày nay đứng đầu một xã gọi là xã Giao Nhân thuộc huyện Xuân Thủy, tỉnh Nam Hà.

Là một khu đất hình chữ nhật dài khoảng 500 thước, rộng khoảng hơn 300 thước, diện tích chung 1.500 thước vuông.

Khu Giáo đường và Giáo xứ tọa lạc mgay giữa làng cũng là khu đất hình chữ nhật. Một Ngôi Thánh đường kiến trúc đông phương uy nghi đứng giữa những tiền đường rộng mênh mông và vườn hoa đủ màu sắc giãi bóng trên hồ nước xanh bao la với ngọn tháp chuông và ngôi nhà xứ một lầu ngói đỏ.

Có ba con đường chạy theo chiều dài của làng : một là đường ngoài theo bờ sông đào có nước thủy triều mỗi ngày; một đường chạy sát khu Thánh đường phân chia làng thành hai bên, gọi là đường giữa; một đường phía sau mép làng, gọi là đường trong. Đầu làng có ngôi chùa trên một gò cao gọi là chùa Nổi cũ kỹ có sư sãi tụng kinh gõ mõ hàng ngày.

Cuối làng có chợ Bể, quen gọi là chợ Hốc thường họp vào những ngày Bốn , tám, mỗi tháng 6 phiên. Sau làng có cánh Hập Hạ đồng mênh mông bát ngát.

VỊ TRÍ

Làng Ngưỡng Nhân nằm về phía Tây huyện Xuân Thủy tỉnh Nam Hà (trước là Nam Định), gần sông Hồng, cửa Cồn Nhật và cửa Ngô Đồng..

Phía Đông giáp Diêm Điền, Hoành Nhị, khắc Nhật.
Phía Tây giáp chợ Bể (Hốc) và làng Duyên Thọ.
Phía Nam giáp đồng Hốc và xã Kiên Hành.
Phía Bắc giáp làng Hoành Tam và Hoành Lộ

DÂN CƯ

Có từ 500 đến 600 gia đình, phần đông sống bằng nghề nông. Trước kia hầu hết là công điền công thổ, có cánh Hậu Hạ đồng và Tân Khai, Tân khẩn bình quân chia đồng đều cứ 3 năm một lần cho dân nam giới từ 18 tuổi đến chẳn 60 tuổi. Trong chính thể xã hội chủ nghĩa, có tổ chức hợp tác xã. Nhưng ngày nay lại chia đất ruộng cho nhân dân canh tác.

ĐIỀU HÀNH

Dân làng tổ chức thành làng xóm, thời nào cũng có ban hương chức theo chính quyền đương thời về việc đạo cũng như việc đời. Trước kia có chánh tổng, lý trưởng, phó lý; ngày nay có chủ tịch xã, thôn. Về tôn giáo, có Ban hành giáo. Dân làng còn chia ra làm 4 giáp : giáp Đông, giáp Tây, giáp Nam và giáp Trung. Mỗi giáp có ông Trưởng giáp lo cho đồng bào trong giáp về vấn đề tôn giáo và tang lễ. Mỗi giáp nhận một thánh quan thầy; giáp Đông nhận Thánh Giuse, giáp Tây nhận Đức Mẹ Vô Nhiễm nguyên tội, giáp Nam nhận Thánh Gioan Tẩy Giả, và giáp Trung nhận Thánh Phêrô Tông Đồ Cả. Mỗi giáp cũng có một cỗ kiệu sơn son thiếp vàng riêng, để hàng năm kiệu kính thánh quan thầy vào dịp lễ Các Thánh và Chúa Phục Sinh, cả bốn giáp cùng với kiệu gọng vó của hàng xứ, tất cả là 6 kiệu vàng rước mừng Chúa sống lại hoặc mừng các Thánh nam nữ.Những dịp lễ đó thật là long trọng và thêm phấn khởi cho dân làng cũng như các làng chung quanh.

Mỗi giáp còn có một cỗ đòn riêng để an táng người trong giáp qua đời

Ngưỡng Nhân là một họ lẽ toàn lòng công giáo (không kể duy một gia đình phật giáo là ông Vũ Kiên), dân số phỏng hơn 1.500 người, trước tiên thuộc xứ Quật Lâm, sau thuộc xứ Sa Châu. Tới năm 1930 được thành xứ biệt lập. Cha Đắc là cha xứ tiên khởi. Ngài đã lo xây dựng ngôi xứ đường một lầu rộng lớn.

Năm 1988 đã trùng tu, đổ sàn bằng bêtông cốt sắt và thay 30 bộ cửa bằng gỗ lim.

Các cha kế tiếp cha già Đắc là cha già Hưng, cha Mai, cha Trứ, , cha Hậu, cha San, cha Súy, cha Sỹ, cha Trực. Tới năm 1945 , vì chiến tranh, các chủ chăn phải rời bỏ con chiên và năm 1954 một số đông đã di cư vào Nam, năm 1975 lại một số di cư sang Hoa Kỳ. Cho tới nay, Giáo quyền vẫn chưa chỉ định chủ chăn chính thức cho đoàn chiên, tuy ngày nay, không còn toàn tòng như xưa, lý do vì số đồng bào di cư, có nhiều chỗ trống vắng, nên chính quyền xếp người khác vào ở thay.

( Trích Nhớ Quê Hương, 1991 trg 36 của cha Giuse Lưu Đức Mẫn. OP)

PHỤ TRƯƠNG

Địa danh Ngưỡng : Xứ Ngưỡng Nhân thuộc về Quật Lâm, Đia phận Bùi Chu.

Năm 1966, ba xã Lạc Nông, Duyên Thọ và Ngưỡng Nhân được ghép thành một gọi là xã Giao Nhân, huyện Xuân Thủy, tỉnh Nam Hà Ngưỡng Nhân ngày nay gọi là thôn Nhân Tiến, xã Giao Nhân.

Xứ đường:

Năm 1937, Cha già Hưng xây nhà khách năm gian, tháp chuông cũ ở phía đầu nhà thờ và là cửa ra vào nhà xứ.

Năm 1938, Cha xứ (Cha Đắc) và cụ Lưu Viết Ba (ông nội Cha Lưu Công Chỉnh) đốc công hoàn thành ngôi thánh đường nhà rẫy 14 gian và Lăng Các Đấng Tử Đạo phía đầu nhà thờ. Các Ngài cho di chuyển hài cốt, các Đấng từ nhà quân cuối nhà thờ vào Lăng mới ( tất cả 52 Đấng trong đó 40 Đấng có thẻ bài, 12 Đấng không có thẻ bài).

Năm 1947, Cha Lương Huy Hân lát gạch hai con đường phía đầu và cuối nhà thờ chạy ra tới đường 56; dòng ghế nhà thờ bằng gỗ lim; xây chân tháp cao 8m09.

Năm 1992, Cha Phêrô Trịnh Đình Trang tiếp tục và hoàn tất việc xây tháp chuông này (25-5-1992). Tháp chuông cao 33m00.

Sinh hoạt Giáo xứ

Trong xứ chia ra làm 4 giáp. Đông, Tây, Nam, Trung. Mỗi giáp nhận một thánh Quan Thầy Giáo xứ có hai cỗ kiệu, mỗi giáp cũng có một kiệu, tất cả đều sơn son thiếp vàng.

Bốn họ lệ thuộc giáo xứ Ngưỡng Nhân là Diêm Điền, Khắc Nhật, Lạc nông Tân Khẩu.

Nghĩa trang mới được dành ba mẫu ở cánh thượng đồng. Năm 1988, các họ tộc đã đưa hài cốt về nghĩa trang mới này.

Ngày nay các hội đoàn đã được chấn hưng: hội kèn đồng, Hội trống, Hội trác, Ca đoàn. . . . Trong nhà thờ có đàn Organ R.50, hai mươi ba quạt trần và một quạt đứng. Hệ thống âm thanh khá tốt.