Giáo Phận Long Xuyên

Nhà thờ Giáo Xứ Hòn Chông

 

Lược sử Giáo xứ Hòn Chông 1. Địa chỉ: * Nhà thờ Hòn Chông, Xã Bình An, Huyện Kiên Lương, Tỉnh Kiên Giang. * Lm Augustinô Phạm văn Dũng, chánh sở. * ĐT: 02973.854.321; 0918.811.125 // autinhpham@gmail.com * Bổn mạng Nhà thờ: Đức Mẹ Nữ Vương Hoà Bình 01/01 2. Địa giới - Số giáo dân: * Địa giới hiện nay: Thuộc phạm vi xã Bình An gồm 3 Ấp: Hòn Chông, Bãi Giếng, Ba Trại (Chùa Hang). * Số tín hữu: khoảng 500. 3. Lịch sử hình thành & phát triển: * Từ năm 1931 do Lm MEP Jean Marie Merdrignac, Cha Sở Xứ Đất Hứa. * 1936 – 1940: Xây dựng ngôi thờ đá kiên cố đầu tiên trong sự liên kết với 3 giáo điểm khác: Rẫy Mới, Rạch Đùng và Ba Núi. * 1946: Cha Merdrignac bị Nhật bắt tù tại Cần Thơ, Cha Phêrô Võ Thành Trinh mới thụ phong linh mục về coi sóc cả vùng truyền giáo này. * 1953: Cha Trinh đi tập kết, các cha xứ Đất Hứa lui tới coi sóc. (Cha Nghiêm, cha Quân). * 1956: Cha Nguyễn Văn Tống được cử về làm Sở. * 1958: Cha Augustinô Phan Xuân Trọng về thay thế. Trong thời này có biến cố đặt Tượng Đài Đức Mẹ Nữ Vương Hoà Bình do Đức Cha Phaolô Nguyễn văn Bình chủ sự ngày 08/12/1959. * 1962: Cha Antôn Lương Công Đại về coi sóc * 1965: Chiến sự trở nên ác liệt trong vùng, Giáo xứ bị bỏ hoang từ đây. * 1991: Nhờ sự vận động của cha Võ Thành Trinh trước khi lìa trần, Giáo xứ Hòn Chông được phép tái thiết, Cha Vinh Sơn Nguyễn Minh Chu được sai về phụ trách chính thức năm 1992 đến năm 2014. * 2014: Cha Augustino Phạm văn Dũng về thay thế cha Chu từ ngày 09/01/2014. * Công việc tái thiết đã được Cha Vinh Sơn Nguyễn Minh Chu thực hiện là: quy tụ giáo dân, chuộc lại đất đai, dựng lại một nhà nguyện nhỏ, một nhà xứ bé, giáo dục thiếu nhi, tạo nhiều quan hệ với địa phương, với lương dân thuộc 3 sắc tộc Việt, Khmer và Hoa bằng những hoạt động xã hội, đặc biệt là giáo dục: Xây dựng 1 điểm trường (1997), có 2 xe buýt chở học sinh từ năm 1998, không phân biệt dân tộc và tôn giáo. Xây dựng một trường Mầm non (2002) + Nhà các Soeur Tu Hội Nữ tử Bác Ái phụ trách. * Cha Augustino Phạm văn Dũng tiếp tục tái thiết Họ Đạo theo hướng phát triển và truyền giáo. 4. Cơ sở mục vụ: Khu đất có diện tích 13.770,2 mét vuông, trên đó hiện có các cơ sở mục vụ như sau: * Nhà thờ bằng đá 447m2 được tái thiết từ ngày 15/06/2015 và hoàn thành ngày 01/11/2017, sẽ làm phép và cung hiến ngày 01/01/2018, với tước hiệu Đức Mẹ Nữ Vương Hòa Bình; một nhà khách và một nhà xứ. * Một Đài Đức Mẹ Nữ Vương Hoà Bình, có từ ngày 08 tháng 12 năm 1959, do Đức Cha Phaolô Nguyễn văn Bình làm phép. * Một Nhà Trẻ và Nhà các Dì Phước. 5. Các linh mục phụ trách: * 1931 – 1945: Cha Jean Marie Merdrignac * 1946 – 1953: Cha Phêrô Võ Thành Trinh * 1956 – 1958: Cha Phêrô Nguyễn Văn Tống * 1958 – 1962: Cha Augutinô Phan Xuân Trọng * 1962 – 1965: Cha Antôn Lương Công Đại * 1992 – 2014: Cha Visentê Nguyễn Minh Chu * 2014 – nay: Cha Augustinô Phạm Văn Dũng 6. Nữ tu phục vụ: Tu Hội Nữ Tử Bác Ái thánh Vinh Sơn có mặt từ tháng 10/2002. Hiện nay có 6 Nữ tu Tu Hội Nữ Tử Bác Ái phụ trách 7. Kinh tế - Xã hội: * Đây là vùng sâu vùng xa bị chiến tranh tàn phá lâu ngày, khó lui tới nên trình độ văn hoá rất thấp. Hiện nay tình hình đã có nhiều thay đổi: 1) Vùng phát triển công nghiệp ximăng (có 3 nhà máy ximăng là Holcim của Thuỵ Sĩ.- Hà tiên B.A. – Hà Tiên Kiên Giang). 2) Vùng Du lịch (Chùa Hang, Hòn Phụ Tử). 1/3 Ngư dân đánh bắt ven bờ nên rất nghèo; 1/3 là công nhân, tiểu thương; 1/3 là nông dân. 8. Về mặt tôn giáo: Đa số giáo dân là người Kinh (người miền Nam), khoảng 10 gia đình người Hoa và Khmer (Tân tòng). Đây là một Giáo điểm truyền giáo mới được phục hồi, nên còn yếu kém về văn hóa Đức tin, giáo dân còn nhiều mặc cảm, còn nhiều ràng buộc với xóm giềng và dòng họ, đa số còn là lương dân. Riêng giáo dân thì đã có những đoàn thể như Giới Gia Trường, Giới Hiền Mẫu, Thiếu nhi, ca đoàn sinh hoạt rất đều đặn. 9. Về mặt Truyền Giáo: Chương trình Phục Vụ Trong Yêu Thương: Hiện nay Giáo xứ có một chương trình Bác Ái phục vụ người nghèo, góp phần vào việc truyền giáo, có tên gọi là Chương Trình Phục Vụ Trong Yêu Thương: - Cấp 15 kg gạo hàng tháng cho 30 đối tượng người già, nghèo khó, neo đơn và bệnh tật; và hàng quí cho trên 80 gia đình nghèo khác. - Giúp mái tôn thay mái lá, sửa chữa những căn nhà xiêu vẹo cho gia đình nghèo túng; làm đường, cấp học bổng cho học sinh nghèo, hiếu học. Năm nay có 30 em được cấp học bổng. - Vận động mạnh thường quân giúp tiền mua sổ viết, sách giáo khoa, xe đạp cho học sinh nghèo. - Tìm nguồn vốn duy tu, bảo trì và lưu hành một xe Cứu Thương phục vụ nhân đạo, hai xe 50 chỗ chuyên chở học sinh đi học cấp 3 tại Ba Hòn và Kiên Lương. Các xe này do cha cựu chánh sở Nguyễn Minh Chu, đã xin một gia đình ân nhân hiến tặng, để phục vụ nhân đạo từ nhiều năm nay. Nguồn : Website GP Long Xuyên ...........................   ĐÔI DÒNG TIỂU SỬ   Theo một tài liệu của Hội Thừa Sai Balê có liên quan tới Linh mục Jean-Marie Merdrignac thì vào năm 1931 có khoảng 3000 người Công giáo nghèo khổ thuộc các tỉnh Nam Định, Ninh Bình và Thái Bình ở miền Bắc trước đó đã được thực dân Pháp chiêu mộ tới đảo Phú quốc để làm phu đồn điền cao su và đồn điền Tiêu. Gặp cơn khủng khoảng kinh tế (1929) diễn ra trên toàn cầu lúc ấy, đồn điền phá sản không đủ tiền để trả lương cho một số đông công nhân như thế, họ đói khát bơ vơ không có khả năng trở về cố hương, bế tắc . . . Linh mục Jean Marie Merdrignac lúc ấy đang phụ trách nhà thờ Sacré Coeur ở Nam Vang tình nguyện đứng ra cưu mang, di chuyển số tín hữu trên về một con kênh mới đào ở xã Hoà Điền hiện nay, tái định cư họ và thành lập một Họ Đạo mới lấy tên là Đất Hứa ( Một từ ngữ lấy trong Kinh thánh ). Ho phá lâm cánh rừng tràm hai bên bờ kênh để trồng lúa trồng màu nhưng không thành công vì thiếu nguồn nước ngọt, đói khổ, túng thiếu quá nên 9/10 người lại bồng bế nhau đi chỗ khác kiếm sống. Trước nỗi thống khổ của giáo dân, cha Merdrignac đành bó tay bất lực không thể níu kéo họ ở lại với mình, ngài rất đau buồn và lại tiếp tục đi tìm những vùng đất mới trù phú hơn. Năm 1932, Ngài đến vùng Hòn Chông, Rẫy Mới và Rạch Đùng có biển, có rừng có ruộng, lại được một ông chủ đồn điền tiêu người Pháp cũng đang lâm cảnh phá sản, muốn dâng cho ngài nguyên diện tích đất đồn điền của mình để hồi hương. Cha Merdrignac tiếp thu số tài sản trên và còn mộ giáo dân từ các nơi khác đến khai hoang cánh đồng Rạch Đùng để trồng lúa và thành lập nên 3 họ đạo mới. Có lúa đóng tô của giáo dân từ Rạch Đùng, cha xây dựng nhà thờ Rẫy Mới (1934). 2 năm sau thì hoàn thành, ngài lại khởi công xây dựng nhà thờ Hòn Chông (1936) bằng chất liệu đá của địa phương và vôi + cát + mủ cây ô dước. Ximăng và sắt thép quá hiếm nên chỉ dành cho những chỗ tối cần thiết như đúc ô vòm, sàn hát, cầu thang và trét mạch chống thấm. Nhà thờ được hoàn tất và khánh thành năm 1940 . Nhà thờ Hòn Chông thời ấy đã trở thành trung tâm sinh hoạt tôn giáo (công giáo) cho cả vùng Hà Tiên nên có đầy đủ các cơ sở như Nhà Xứ, Nhà Bà Phước, trường học v.v… Ở Rạch Đùng ( mỏm núi) và núi Sơn Trà cũng có nhà nguyện cho giáo dân đọc kinh nhưng thô sơ bằng cây lá. Năm 1945, (Nhật đảo chánh) Cha Merdriganc bi bắt đi tù tại Cần Thơ hơn 1 năm. Sau khi ra tù thi được chuyển về Kampot     Năm 1946, Linh mục Võ Thành Trinh được thụ phong Linh mục tại Cần Thơ và được cử về vùng Hòn chông đang thiếu chủ chăn. Như vậy đối với linh mục Võ Thành Trinh thì Hòn Chông, Rẫy Mới, Rạch Đùng, Ba Núi là mối tình đầu của đời linh mục. Ngài thích nhất là Rẫy Mới vì hợp người, hợp cảnh hơn cả. Với nếp sống đơn sơ, giản dị, hoà đồng với đầy tình yêu thương, Ngài đã để lại trong tâm khảm những người dân trong vùng không phân biệt tôn giáo, chủng tộc rất nhiều những kỷ niệm sâu đậm tình người. Sau 7 năm hoạt động tôn giáo và cách mạng ở vùng này (1946-1953) ngài được chuyển về vùng Huyện Sử thuộc Cà Mau rồi lên đường tập kết ra Bắc năm 1954. Sau khi Linh muc Võ Thành Trinh rời khỏi Hòn Chông thì Linh mục Trần Quang Nghiêm cha sở Họ Đất Hứa kiêm nhiệm vùng này. Kế tiếp có các linh mục khác được lần lượt cử về để tiếp tục coi sóc vùng truyền giáo mới mẻ này: Lm. Nguyễn Văn Tống ( 1955 – 1958 ) Lm. Phan Xuân Trọng (1958-1962) Lm. Lương Công Đại (1962 – 1964). Tình hình chiến tranh trở nên ác liệt, cha Đại rút về coi Họ đạo Kiên Lương trước đây rất bé nhỏ nhưng nay bỗng trở nên đông đảo giáo dân vì nhà máy Ximăng Hà Tiên được hoàn thành và đi vào sản xuất, trong khi đó giáo dân Hòn Chông bồng bế nhau ra các hải đảo sinh sống tránh bom đạn. Nhà thờ Hòn Chông đã bị bỏ hoang từ lúc này. Năm 1975, sau ngày đất nước thống nhất và hoà binh lập lại, Bình an là vùng ven biển, được coi là vùng sung yếu, đi lại khó khăn, giao lưu hạn chế. Họ đạo Hòn Chông mờ nhạt có cũng như không, vết tích còn lại là ngôi nhà thờ đá đổ nát và đài Đức Mẹ lạnh lẽo đứng giữa lùm cây um tùm hoang vắng, giáo dân thưa thớt, lạc lõng bơ vơ, sinh hoạt tôn giáo rất hạn chế vì phải lui tới nhà thờ Rạch Đùng cách xa 7 km do Linh mục Nguyễn Văn Khoan phụ trách. Các linh mục và giáo dân vùng Hà Tiên đồng lòng nhiều lần làm đơn xin phép phục hồi lại Họ đạo Hòn chông nhưng chưa được giải quyết thì vào đầu năm 1991, ngày mùng 6 tết, Linh mục Võ Thành Trinh trở lại thăm Hòn Chông lần thứ hai kể tứ sau ngày giải phóng với một cán bộ thuộc Ban Tôn giáo trung ương và cán bộ của tỉnh Kiên Giang kết hợp với địa phương. Đứng trước cảnh hoang tàn thê lương Cha Trinh chính thức lên tiếng yêu cầu cho phép phục hồi lại Họ đạo Hòn Chông, địa bàn mà trước đây ngài đã từng hoạt động trong 7 năm trời trước khi đi tập kết. Sau chuyến viếng thăm định mệnh này thì trên đường về ngài phát bệnh và phải vào điều trị trong bệnh viên Thống Nhất cho tới ngày lìa đời ( 21/08/1991). Ngày 19/04/1991 Uỷ ban Nhân dân Tỉnh Kiên Giang ký quyết định số 29/TB – UB chấp thuận cho phép phục hồi Giáo xứ Hòn Chông có linh mục phụ trách. Ngày 25/10/1991, Ban Tôn giáo Tỉnh Kiên Giang ký quyết định số 16/CV – BTG chấp thuận cho Linh mục Nguyễn Minh Chu hiện ở nhà thờ Kiên Lương về phụ trách việc phục hồi Giáo xứ Hòn Chông. Ngày 1 tháng 12 năm 1991 giáo dân trong vùng thuộc các giáo xứ Hà Tiên, Kiên Lương, Hoà Giang, Đất Hứa, Rạch Đùng cùng có mặt với giáo dân Hòn Chông chung tay khời công phát quang, dọn cỏ khu vực nhà thờ và Đài Đức Mẹ trong phạm vi 1/3 diện tích đất của nhà thờ trước đây (được khoảng 4 000 m2.) Ngày 31/08/1993, ông Nguyễn văn Bảy chấp thuận nhượng diện tích 4.150 m2 đất vườn trên đó có Đài Đức Mẹ cho Họ Đạo với số vàng 24 k.=150 chỉ. Ngày 24/03/2001, ông Nguyễn Đức Thắng làm giấy chuyển nhượng 4.085m2 trước đây là của nhà thờ, do ông tạm xử dụng với số 70 lượng vàng 24k. Theo đơn thỉnh nguyện của Giáo xứ, này 18/12/2001 Ban Tôn Giáo thay mặt UBND Tỉnh Kiên Giang ký công văn số 76/CV – BTG chấp thuận cho xây dựng Nhà Trẻ do các dì phước coi sóc và sau đó UBND Huyện Kiên Lương ký giấy phép xây dựng số 13/ GP – XD ký ngày 05/07/2001. Nhà Trẻ được phép hoạt động từ ngày 1/12/2003. Hiện nay sau 12 năm khởi công tái thiết, Họ Đạo Hòn Chông đang lên phương án xây lại ngôi nhà thờ của giáo xứ bằng đá theo kiểu dáng trước đây. Trên đây là một thoáng ôn lại dĩ vãng về quá trình hình thành và những bước thăng trầm của lịch sử Giáo xứ Hòn Chông với nhiều khó khăn và thuận lợi. Trong số các linh mục coi sóc nổi lên khuôn mặt sáng chói của Linh mục Võ Thành Trinh, một vị linh mục yêu Nước tiêu biểu được rất nhiều người biết đến do những công lao đóng góp cho đạo và cho đời. Ngài rất xứng đáng để hậu thế ghi nhớ và học tập tấm gương hy sinh một đời vì thiên chúa và vì tổ quốc, vì sự nghiệp đại đoàn kết của toàn dân không phân biệt bất cứ ranh giới nào. Khi có dịp nhìn lại chúng tôi mới thấy rõ sự ưu ái và quan tâm của Chính quyền địa phương các cấp là rất lớn lao. Chuyện gì khó khăn đến đâu rối cũng được quan tâm giúp đỡ tận tình, chúng tôi thật hạnh phúc và vô cùng cảm kích biết ơn. Nối tiếp truyền thống của cha Trinh, Họ đạo chúng tôi tuy bé nhỏ nhưng nguyện sẽ đem hết khả năng để xây dựng tình đoàn kết và đóng góp công sức của mình vào sự nghiệp xây dựng và phát triển chung của địa phương nhà. LM Chánh Sở Nguyễn Minh Chu * Nguồn : Trang Web Giáo Phận Long Xuyên

Hình ảnh nhà thờ Giáo xứ Hòn Chông

Hình ảnh Thánh lễ Cung hiến Nhà thờ Hòn Chông (1/1/2018)

Nguồn : Trang Web Giáo Phận Long Xuyên

Hình ảnh nhà thờ Hòn Chông cũ

[Trở về đầu trang ]