|
Lược
sử Giáo xứ Ḥa Thuận
Giáo xứ Ḥa Thuận (trước năm 1975 có tên là Ma-Ó, tiếng Chăm: ma
là vùng đất: Ó (Ot) là cây xoài, là một trong những họ đạo nhà quê
lâu đời nhất vùng địa đầu Giáo Phận Phan Thiết, cách Ṭa Giám Mục
67,6 Km về hướng Đông Bắc, Giáo xứ nằm trong thôn Ḥa Thuận nửa
lương nửa giáo, thuộc Thị Trần Chợ Lầu, Huyện Bắc B́nh, là địa bàn
chung sống ḥa b́nh của 18 sắc tộc phân bố trong 16 Xă và một Thị
Trấn: Người Kinh chiếm 66,35%, phần c̣n lại là các sắc tộc khác.
Người Kinh theo Phật giáo, Công giáo, Tin Lành, Cao đài; tuyệt đại
đa số người Chăm theo Balamôn giáo (Bà Ni) hoặc Hồi giáo (Bà Chăm);
người Hoa, Nùng thờ Phật Bà Quan Âm, các sắc tộc khác thờ thần linh
riêng của ḿnh (x. Bắc B́nh, truyền thống đấu tranh cách mạng, 1930
– 1975).
Hiện không c̣n một tư liệu nào khẳng định chính xác tông tích tổ
tiên thời gian người công giáo có mặt ở vùng này mà người K’Ho và
Rắc-lây là dân bản địa. Có thể có người công giáo trà trộn trong số
di dân tự do đợt 01 gốc Việt từ Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng
B́nh, Huế bởi cuộc chiến tranh Trịnh-Nguyễn chạy nạn vào đây lập
làng, xă, tổng, để đến năm 1693 Chúa Nguyễn Phúc Chu lập Trấn Thuận
Thành và năm 1697 lập Phủ B́nh Thuận với 02 huyện Ḥa Đa và Yên
Phước (Sđđ. Tr 20-21).
Cứ cho rằng Họ Đạo Ma Ó có tên tuổi từ năm thiết lập 02 Giáo Phận
Đàng Trong và Đàng Ngoài (09.9.1659) th́ tính đến năm 1975 đă trải
qua 316 năm, được chia làm 04 thời kỳ:
Thời kỳ Địa Phận Đàng Trong (1659-1844)
Thời kỳ Địa Phận Quy Nhơn (1844-1905)
Thời kỳ Địa Phận Sài G̣n (1905-1957) và
Thời kỳ Địa Phận Nha Trang (1957-1975)
Cũng như mọi Giáo xứ khác, Giáo xứ Ḥa Thuận như hạt cải tí ti
gieo xuống đất vườn, không ngừng âm thầm tiệm tiến. Lúc đầu chỉ có
50 giáo dân được các linh mục người nước ngoài chăm sóc, tá túc tại
Phan Rí Chàm. Sau đó, họ dời cư lên dải đất chạy dài ven sông Lũy,
dọc theo Quốc lộ 1, từ bến Thanh Tu đến ngă ba sông Mao, định cư
thành G̣ Đạo, bị Văn Thân, Cần Vương (1873-1888) sát hại phải chạy
tị nạn vào rừng núi Ba-ghe. Qua cơn khói lửa, họ mới về định cư lâu
dài bên bờ Đông sông Ma Ó chảy qua vùng đất Ḥa Thuận hiện nay.
Qua 04 thời kư mức tăng trưởng tiệm tiến, chủ yếu là mộ dân B́nh
Định, tậu ruộng. Trong thời kỳ thuộc Địa Phận Quy Nhơn có các Cha
An, Đức, Lộc, Chung; thời kỳ thuộc Địa Phận Sài G̣n có các Cha Lễ,
Lư (Cha An làm nhà thờ năm 1850 bên xóm cũ, sau đó Cha Lư xây lại
nhà thờ năm 1929 tại địa điểm hiện nay là xóm mới). Giáo dân lúc bấy
giờ tuyệt đối nghe lời Cha xứ nên việc đạo đức được nâng cao. Thời
kỳ Quy Nhơn có 07 Linh mục làm Quản xứ và 15 vị trong thời kỳ Sài
G̣n và Nha Trang. Đặc biệt trong thời Cha Nguyễn Thông Lư
(1922-1944) ngoài việc tậu ruộng, xây cất Nhà thờ, Ngài đă cổ vơ
được 02 ơn gọi, là Linh mục Augustinô Nguyễn Văn Lục và Nữ tu Anna
Trần Thị Lời. Kế đến là Cha Phạm Văn Nguyện (1957-1967), Ngài đại tu
lại Nhà thờ, xây trường Tiểu Học Ḥa Thuận và Trung Học Đaminh Hải
Ninh, nhà xứ, đường cống Êchim, cầu ông Cố nối liền Xóm Cũ và Xóm
Mới.
Hiện nay số giáo dân là 1369 người với 294 gia đ́nh (02 giáo họ
Mông Triệu và Vô Nhiễm). Ngoài ra c̣n có Họ Sông Mao 265 người và
Đồng Mới 205 người (trước năm 1975, Đồng Mới có một nhà thờ nhánh.
Hiện nay, giáo dân vẫn tập hợp nhau cầu nguyện, và đang xin xây dựng
lại Nhà thờ). Kể từ năm 1975 Giáo xứ đă được 02 Linh mục chăn dắt:
Cha F.X Hoàng Kim Điền (1975-1992), tuy là thời kỳ khó khăn,
nhưng Ngài vẫn duy tŕ được những hoạt động mục vụ cũng như xă hội
trong Giáo xứ và đă có 03 ơn gọi trong thời của Ngài.
Cha Nguyễn Viết Hiền (1992 …………), đây là thời kỳ thuận tiện cho
cả đạo lẫn đời: có Thầy xứ, có cộng đoàn Nữ tu MTG Nha Trang, có
HĐMV gồm 12 vị cùng với việc làm ăn khấm khá của giáo dân, lại được
Đức Giám Mục quan tâm giúp đỡ. Nhờ vậy số giáo dân càng ngày càng
tăng, khai sinh Hội đoàn BMCG, lập ban mai táng Tobia, đào tạo Giáo
Lư Viên, Gia Trưởng, Hội Đức Mẹ và các lớp giáo lư.
Ngoài ra, xây nhà cho các Nữ tu (1995), xây lại Nhà thờ (1998),
sửa 04 pḥng học giáo lư, xây tường thành cho khuôn viên Nhà thờ
(1999), và đang c̣n chuẩn bị xây nhà trẻ Ḥa Thuận, nhà truyền thống
và đại tu lại nhà xứ.
Tất cả những thành tựu đạt được đó chỉ là bề ngoài, Giáo xứ mong
muốn và quan tâm nhất là xây dựng được nếp sống đạo đức văn minh,
gia đ́nh công giáo gương mẫu theo gương Thánh Gia Nazareth. Song
song là cổ vơ việc học: tuy có tăng thêm số học sinh, vinh viên và
giáo viên, nhưng tŕnh độ học vấn của giáo dân chỉ ở mức tiểu học.
Và ơn gọi chỉ được 03 nam và 01 nữ… quá khiêm tốn.
Hướng tới: đời sống vật chất sẽ được tăng tiến thêm nhờ nhiều
điều kiện từ xă hội. Chỉ đáng lo ngại là không có tỉ lệ thuận giữa
đời sống vật chất và đời sống tinh thần. V́ thế, tái truyền giáo là
mối quan tâm hàng đầu của Giáo xứ để đạo đời đều tốt, đều đẹp, đều
vững. Tất cả xin phó thác trong tay Đức Mẹ Mân Côi là Bổn mạng của
Giáo xứ.
Địa chỉ liên hệ: CHỢ LẦU - BẮC B̀NH - B̀NH THUẬN
Điện thoại: 0623.880055
Năm thành lập: (1659)
Số giáo dân hiện nay: (1369)
Bổn mạng và ngày lễ: ĐỨC MẸ MÂN
CÔI(7/10)
* Nguồn :
Trang web Giáo Phận Phan Thiết
|
|
