Giáo phận Quy Nhơn

Nhà thờ Giáo xứ Sơn Nguyên

 

Lược sử Giáo xứ Sơn Nguyên BBT lịch sử giáo phận Quy Nhơn Nguồn : Website GP Quy Nhơn  -  08/12/2019 I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ Phần đất giáo xứ Sơn Nguyên hiện nay gồm các xã Sơn Nguyên, Sơn Hà, Suối Bạc (trừ thôn Tân Lập và thôn Tân An), Sơn Xuân, Sơn Long, thuộc huyện Sơn Hòa và xã Hòa Hội thuộc huyện Phú Hòa. Địa bàn mục vụ của giáo xứ gồm các giáo họ: Sơn Nguyên, Đồng Cam, Hòa Sơn, Suối Bạc. Nhà thờ Sơn Nguyên, trung tâm sinh hoạt của giáo xứ, thuộc thôn Nguyên Cam, xã Sơn Nguyên.   II. ĐÔI DÒNG LỊCH SỬ 1. Nguồn gốc Vùng đất thuộc giáo xứ Sơn Nguyên hôm nay đã đón nhận hạt giống Tin Mừng rất sớm. Trong danh sách nhà thờ, nhà nguyện năm 1747 của cha Guillaume Rivoal ghi phần thừa sai Paris có Lo-Rao 40 tín hữu,[1] ngày nay thuộc thôn Nhất Sơn, xã Hòa Hội, huyện Phú Hòa. Sau phong trào Văn Thân, năm 1890 Đồng Cam là một giáo điểm được các cha ở Hoa Vông như cha Joseph Guitton, cha Phục đến truyền giáo và chăm sóc mục vụ.[2] Hiện nay còn chút dấu vết của nền nhà thờ xưa. Suối Sậy, một họ đạo được thành lập từ những năm đầu thế kỷ XX. Theo lời viết của ông Simon Trần Nhơn trong tộc phả họ Trần ở Tuy Hòa: [3] “Lúc ấy người giúp cho cha Nhi ở họ Tịnh Sơn. [4] Sau khi cha Nhi đổi đi nơi khác, cha ta mới qui dân lập ấp trên vùng đất mới, ở tả ngạn sông Ba về hướng Tây gọi là họ Bằng Ké. [5] Làm ăn giàu có, song vì nước độc địa, sinh con đều chết, nên đã bỏ đem tất cả gia nhân về phá vỡ rừng, lập họ Suối Sậy. Cha ta thì đau luôn, bị chứng sưng lá lách, bụng to vì rét rừng, mọi sự đều ở tay, miệng mẹ ta. Người đàn bà gương mẫu cần mẫn. Người lo cất nhà thờ, nhà cha xứ, chuồng ngựa qui mô, trang hoàng cho thành một sở họ...nhà thờ, nhà mẹ ta và hầu hết tất cả gia đình con dân trong họ nầy đều bị bom xăng thiêu rụi năm 1950, mất cả di tích xưa”. Người phụ nữ, mẹ ông Trần Nhơn được nói ở đây thường được gọi là Bà Tám, vùng đất được bà khai hoang lập nghiệp đến nay vẫn còn mang tên của bà: Phường Bà Tám. Trong chiến tranh Việt - Pháp, giáo dân Suối Sậy di cư đi nơi khác. Sau khi hoà bình vãn hồi, một vài gia đình hồi cư. Tháng 03 năm 1979, giáo xứ Tịnh Sơn có thêm một số đông giáo dân từ Cam Ranh, Nha Trang mang hạt giống Tin Mừng đến ươm trồng và tung gieo trên vùng kinh tế mới Hòa Nguyên, thôn Xuân Sơn, xã Sơn Xuân. Thời gian này số giáo dân từ vùng kinh tế mới đã cùng với số ít ỏi giáo dân của giáo họ Suối Sậy đi lễ ngày Chúa nhật tại nhà thờ Củng Sơn thuộc giáo xứ Tịnh Sơn. Ngày 19 tháng 07 năm 1983, xã Sơn Nguyên được thành lập trên cơ sở tách xóm Hoà Nguyên của thôn Xuân Sơn thuộc xã Sơn Xuân và xóm Phường Bà Tám của thôn Ngân Điền thuộc xã Sơn Hà theo khoản a, điều 1 của Quyết định 79/HĐBT.[6] Từ đây giáo xứ Tịnh Sơn đón nhận một giáo họ mới với tên gọi giáo họ Sơn Nguyên, bao gồm giáo họ Suối Sậy ngày xưa. Đến năm 1987 giáo dân Sơn Nguyên đã mời cha sở Tịnh Sơn đến nhà kẻ liệt để ban Bí tích và dâng lễ tại nhà, trước đó cha chỉ đến ban bí tích xức dầu chứ không dâng thánh lễ. Ngày 26 tháng 06 năm 1989 giáo dân Sơn Nguyên đã tự ý dựng một nhà thờ trên nền nhà thờ cũ của họ Suối Sậy. Đến ngày 05 tháng 07 năm 1989, nhà thờ mái tranh vách đất được hoàn thành và cha sở đã về đây dâng lễ hằng tuần vào Chúa nhật, việc làm này dần dần trở thành thông lệ. Lúc này sinh hoạt của giáo họ dần dần được củng cố, kết quả Ban chức việc lâm thời đã ra đời. Tháng 06 năm 1991, sau khi tham khảo ý kiến cha sở và giáo dân trong khu vực, ban chức việc quyết định di dời nhà thờ đến thôn Nguyên Cam để đa số bà con giáo dân tập trung về nhà thờ được thuận tiện hơn. Nhà thờ nầy được gọi là nhà thờ Sơn Nguyên. Địa điểm dựng nhà thờ Sơn Nguyên là đất thổ cư của ông Phaolô Lê Đình Cát và một lô gia cư khác kề bên. Lúc đầu nhà thờ chỉ được dựng lên có tính thô sơ tạm thời. Ngày 17 tháng 08 năm 1991 nhà thờ Sơn Nguyên đã được hợp pháp hóa và được phép xây dựng tại địa điểm nầy. Ngày 20 tháng 11 năm 1991 bắt đầu đổ đất nền nhà thờ mới. Nhà thờ tạm được dựng lên lúc này mái lợp tole cũ và bốn bên trống vách. Ban giáo chức đã vận động giáo dân lên rừng lấy gỗ, xin Đức Giám mục Giáo phận giới thiệu đại diện giáo dân đến nhiều xứ trong nước quyên tiền để tu bổ và nới rộng thêm. Ngày 28 tháng 01 năm 1992 khởi công mở móng xây vách nhà thờ. Ngày 08 tháng 05 năm 1992 giáo họ Sơn Nguyên đón mừng cha Giuse Lê Thu Thâu, người con của giáo họ vừa thụ phong linh mục hôm 01 tháng 05 năm 1992. Cha Thâu được bổ nhiệm làm phó xứ Tịnh Sơn, thường trú tại Sơn Nguyên. Lúc đầu cha Giuse ở gia đình với cha mẹ, lần hồi cha tu sửa lại ngôi nhà xập xệ của ông Lê Đình Cát ngay góc phía Đông Bắc trong khuôn viên nhà thờ đã nhường cho giáo họ. Cha ở tại ngôi nhà nầy. Ngày 09 tháng 07 năm 1992 giáo họ Sơn Nguyên đón mừng Đức Giám mục Phaolô Huỳnh Đông Các về cử hành Thánh Lễ làm phép nhà thờ. Ngày 06 tháng 12 năm 1992 giáo dân đã bầu Ban chức việc chính thức của giáo họ, kết quả gồm có 8 vị với nhiệm kỳ làm việc là 3 năm. Ban chức việc này đã được cha Phêrô Tuần Nguyễn Cao Hiên chuẩn y. Năm 2000, cha Giuse Lê Thu Thâu xây nhà xứ mới ở phía Đông Nam nhà thờ. 2. Thành lập giáo xứ Ngày 02 tháng 07 năm 2003, Đức cha Phêrô Nguyễn Soạn, Giám mục Giáo phận Qui Nhơn ký Quyết định thành lập giáo xứ Sơn Nguyên, tách ra từ giáo xứ Tịnh Sơn, đồng thời bổ nhiệm cha Phanxicô Xaviê Trần Đăng Đức làm cha sở tiên khởi của giáo xứ mới. Ngày 27 tháng 05 năm 2013, Đức cha Matthêô Nguyễn Văn Khôi, Giám mục Giáo phận, bổ nhiệm cha phó Phêrô Nguyên Xuân Bá làm cha sở Sơn Nguyên.   Nhà thờ Sơn Nguyên đã quá ọp ẹp, cần phải được xây dựng lại. Ngày 01 tháng 05 năm 2017, lễ Thánh Giuse thợ, Bổn mạng của giáo xứ, Đức cha Matthêô đã chủ sự Thánh lễ đặt viên đá đầu tiên, khởi công xây dựng nhà thờ mới.             Cuối năm 2018 giáo xứ Sơn Nguyên có 542 gia đình, 2.059 tín hữu, được phân bố trong 4 giáo khu và 3 giáo họ. Giáo khu I: 504, giáo khu II: 394, giáo khu III: 398, giáo khu IV: 286, giáo họ Đồng Cam: 227, giáo họ Hòa Sơn: 85, giáo họ Suối Bạc: 165. 3. Các cha sở và cha phó - Các cha sở 1. Cha Phanxicô Xaviê Trần Đăng Đức (2003-2013). 2. Cha Phêrô Nguyễn Xuân Bá (2013-…). - Cha phó 1. Cha Phêrô Nguyễn Xuân Bá (2008-2013). 4. Linh mục, tu sĩ xuất thân từ giáo xứ Cộng đoàn dân Chúa ở Sơn Nguyên là những tín hữu có nhiều quê quán, vùng miền khác nhau được tụ họp ở đây từ năm 1979. Chúng ta có thể kể ra đây không chỉ những người được sinh ra tại giáo xứ nầy mà còn được sinh ở một nơi khác nhưng lớn lên, xuất thân đi tu từ giáo xứ: 1. Phanxicô Xaviê Hà Văn Mân, linh mục giáo phận. 2. Giuse Túc Trần Trọng Phú Dung, Tu hội đời nam Thánh Tâm Chúa Giêsu. 3. Maria Lê Phụng Hoàng Anh, Dòng Cát Minh Sài Gòn. 4. Têrêxa Lê Thị Ngọc Song, Dòng Cát Minh Sài Gòn. 5. Maria Mađalêna Nguyễn Thị Lan, Dòng Đaminh Tam Hiệp. 6. Anê Nguyễn Thị Ngọc Hương, Dòng Con Đức Mẹ Phù Hộ. 7. Lucia Phùng Thị Mỹ Nhơn, Tu hội đời nữ Thánh Tâm Chúa Giêsu. 8. Macta Trần Thị Quỳnh Lâm, Tu hội đời nữ Thánh Tâm Chúa Giêsu. 9. Rosa Huỳnh Ngọc Đỗ Quyên, Dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn. 10. Maria Võ Thị Nguyễn Bảo Ngọc, Dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn.   [1] Xem ADRIEN LAUNAY, Histoire de la Mission de Cochinchine, 1658-1823. Documents historiques II, 1728-1771, P. Téqui, Paris 1924, tr. 189. [2] Xem Mémorial Mission de Quinhon, du mois d'Avril 1927, tr. 30. [3] Ông Simon Trần Nhơn sinh năm 1915 tại Suối Sậy, qua đời ngày 30.07.1986 tại Tuy Hòa. Cha là ông Micae Trần Lịch sinh năm 1874 tại Triều Thủy, qua đời năm 1919 tại Suối Sậy. Mẹ là bà Anna Nguyễn Thị Sáng sinh năm 1880 tại Quảng Nam, qua đời năm 1947. Ông Trần Lịch là em trai út của cha Giuse Trần Nhi trong gia đình có 7 anh em: 1. Trần Châu (có đi tu ở Tiểu Chủng viện Làng Sông), 2. Trần Nhi (làm linh mục), 3. Trần Phục, 4. Trần Thỉ, 5. Cô Năm (không ghi tên), 6. Trần Lịch, 7. Cô Bảy (không ghi tên). [4] Từ năm 1893 đến năm 1901, xem Mémorial Mission de Quinhon, du mois d'Avril 1927, tr. 31. [5] Có lẽ vùng nầy đất bằng và có nhiều cây Ké. [6] Lúc bấy giờ vùng đất nầy thuộc huyện Tây Sơn, tỉnh Phú Khánh. Tác giả bài viết: BBT lịch sử giáo phận - Chủ nhật - 08/12/2019 17:00 Nguồn : Website GP Quy Nhơn Xem thêm : Lược sử Giáo xứ Sơn Nguyên Nguồn : Trang Web Giáo hạt Phú Yên

Hình ảnh nhà thờ Giáo xứ Sơn Nguyên

Hình ảnh Thánh Lễ Đặt Viên Đá Đầu Tiên xây dựng nhà thờ Sơn Nguyên (1/5/2017)

Nguồn : Website GP Quy Nhơn

Xem thêm :

[Hình ảnh Thánh Lễ ban Bí Tích Thêm Sức Tại Giáo Xứ Sơn Nguyên (25/8/2016)]

[Hình ảnh Giáo xứ Sơn Nguyên mừng tết Bính Thân (7/2/2016)]

Hình ảnh Lễ nhậm chức chính xứ Sơn Nguyên của cha Phêrô Nguyễn Xuân Bá (27/5/2013)

[Trở về đầu trang ]