
Lược
sử Giáo họ Biệt Lập Trung Ái
Nguồn : Website GP Quy Nhơn -
04/06/2019
I. VỊ TRÍ ĐỊA LƯ
Địa bàn mục vụ của giáo họ biệt lập Trung Ái bao gồm các khu vực:
An Lộc, Ḥa Nghi, Long Quang, Nghiễm Ḥa, Phụ Quang, Trung Ái của
phường Nhơn Ḥa, thị xă An Nhơn.

Cộng đoàn giáo họ biệt lập Trung Ái bao gồm hai giáo họ: Trung Ái
và Nghiễm Ḥa. Trung tâm sinh hoạt là nhà thờ Trung Ái, khu vực
Trung Ái, phường Nhơn Ḥa, thị xă An Nhơn.
II. ĐÔI D̉NG LỊCH SỬ
1. Nguồn gốc
Theo báo cáo hằng năm của Đức cha Van Camelbeke Hân viết ngày 28
tháng 09 năm 1894, họ đạo Trung Ái được thành lập năm 1893 với hơn
300 tân ṭng.
Trước khi xảy ra cuộc bách hại của Văn Thân vào năm 1885, một
thân hào trong vùng tên là "Cuong" (Cương, Cường ?)[1] bị những
người có thế giá công kích và lên án bất công, đă t́m đến cha sở
Quảng Vân (Làng Sông)[2] để thỉnh cầu ư kiến và xin được bảo hộ. Ông
cho biết có một số gia đ́nh nghèo tại Trung Ái muốn theo đạo. Phần
ông, ông chưa quyết định.
Vào tháng 07 năm 1885 cuộc bách hại bùng phát như một tia sét,
các nhân sĩ ở Trung Ái biết được một số dân trong làng muốn theo đạo,
nên đă tàn sát 75 người làng, mặc dù họ chưa học giáo lư.
Ông Cường được bạn bè cảnh báo, nên đưa vợ con lên núi ẩn trốn.
Gia đ́nh ông bị tước đoạt hết mọi của cải. Sau cuộc trốn thoát đầy
nguy hiểm, ông đưa gia đ́nh đến được cảng Qui Nhơn, nơi các giáo dân
đang được bảo vệ. Khi b́nh yên trở lại, ông trở về nhà và nhận được
sự ưu ái của những người đă từng muốn lấy đầu của ông. Đáng ngạc
nhiên là ông đă sớm được bầu làm trưởng làng.
Cuộc tử đạo của 75 dự ṭng, những người đă nhận được phép Rửa
bằng máu, đă sớm sinh hoa kết trái trên mảnh đất vinh quang này. Họ
đạo Trung Ái sinh hoạt rất tốt đến nỗi người ta có thể tưởng rằng đó
là một họ đạo kỳ cựu. Họ đạo có một nhà thờ và một nhà xứ với các
công tŕnh phụ rất hữu dụng; mọi thứ đều do sự quảng đại của ông
Cường. Người Kitô hữu hăng hái này đă từ bỏ những chức năng dân sự
của ḿnh để dành thời gian nhiều hơn cho lợi ích của họ đạo.[3]
Cũng trong thời kỳ này địa sở Kim Châu được thành lập gồm 4 giáo
họ: Kim Châu, Vườn Vông, Cù Lâm và Trung Ái. Trong thời gian làm cha
sở Kim Châu từ năm 1894 đến 1897, cha Simon Nguyễn Văn Chính cũng
thường đến ở tại Trung Ái. Vào thời cha Émile Laborier (Hảo) làm cha
sở Kim Châu (1927-1929), cha phó Phaolô Nguyễn Tấn Th́ đến ở tại
Trường Cửu và phụ trách thêm hai giáo họ Trung Ái và Nghiễm Ḥa.
Năm 1931, các họ đạo: Trường Cửu, Mỹ Ngọc, Tráng Long, Nhơn Nghĩa,
Cù Lâm, Trung Ái và Nghiễm Ḥa được tách khỏi địa sở Kim Châu để
thành lập địa sở Trường Cửu.

Năm 1936, cha Gioan Baotixita Nguyễn Văn Hậu, cha sở Trường Cửu
(1933-1939) xây dựng lại nhà thờ Trung Ái bằng gạch ngói, diện tích
294 m2.
Cha Gioakim Bùi Vĩnh Mười, cha sở Trường Cửu (1949-1954) tạm ở
Trung Ái một thời gian, v́ trong chiến tranh Việt-Pháp nhà thờ và
nhà xứ Trường Cửu bị bom đánh sập.
Năm 1964, cha Philipphê Nguyễn Anh Thọ, cha sở Trường Cửu
(1955-1992), rời Trường Cửu đến thường trú tại Trung Ái. Có thời
gian cha về ở tại Khiết Tâm, năm 1974 cha về lại Trung Ái cho đến
năm 1992.

Cha Phaolô Trương Đ́nh Tu, cha sở Trường Cửu (1992-2010), ở tại
Trung Ái. Nhà xứ Trung Ái đă được làm từ lâu đời bằng mái tranh vách
đất. Lâu quá, nhà đă xiêu vẹo và ẩm thấp. Cha Tu xây dựng lại nhà xứ
khang trang, thoáng mát bằng những vật liệu hiện đại.

Ngày 01 thàng 09 năm 2003 Đức cha Phêrô Nguyễn Soạn bổ nhiệm cha
Vinh Sơn Nguyễn Đ́nh Tâm làm phó xứ. Cha sở và cha phó vẫn ở tại
Trung Ái. Ngày 12 tháng 12 năm 2004, cha Vinh Sơn Nguyễn Đ́nh Tâm
được bổ nhiệm làm cha phó biệt lập ở tại nhà thờ Khiết Tâm.
Nhà thờ Trung Ái được xây dựng năm 1936, trải qua thời gian đă hư
hại nặng. Cha Tu đă xây dựng nhà thờ mới theo kiến trúc Á Đông, nội
thất bằng gỗ, được chạm trổ tinh vi.
Ngày 11 tháng 04 năm 2007, cha Phêrô Hoàng Kym, Tổng Đại diện
Giáo phận, chủ tế thánh lễ làm phép nhà thờ Trung Ái.

Ngày 22 tháng 3 năm 2010, cha Vinh Sơn Nguyễn Đ́nh Tâm được Đức
cha Phêrô Nguyễn Soạn bổ nhiệm làm cha sở Trường Cửu nhưng vẫn ở tại
Khiết Tâm. Ngày 23 tháng 3 năm 2010, cha Phaolô Trương Đ́nh Tu được
Đức cha Phêrô Nguyễn Soạn bổ nhiệm làm cha sở Nam B́nh. Tại Trung Ái
không c̣n linh mục ở tại chỗ, nhưng hàng ngày cha Tâm vẫn đến dâng
thánh lễ cho giáo dân.
Ngày 05 tháng 04 năm 2011, Đức cha Phêrô Nguyễn Soạn bổ nhiệm cha
Phêrô Nguyễn Minh Trường làm phó xứ Trường Cửu, nhưng ở tại Trung Ái.
2. Thành lập giáo họ biệt lập
Ngày 01 tháng 09 năm 2015, hai giáo họ Trung Ái và Nghiễm Ḥa
được Đức cha Matthêô Nguyễn Văn Khôi tách khỏi giáo xứ Trường Cửu để
thành lập giáo họ biệt lập Trung Ái. Cha Phêrô Nguyễn Minh Trường,
phó xứ Trường Cửu, được đặt làm quản nhiệm giáo họ biệt lập này.
Ngày 27 tháng 07 năm 2016, cha Giuse Phan Thế Vinh được bổ nhiệm
làm quản nhiệm giáo họ biệt lập Trung Ái, thay cho cha Phêrô Nguyễn
Minh Trường. Cha Vinh tiến hành thay khung sườn gỗ của mái nhà thờ
đă bị mối ăn bằng khung sườn sắt vững bền. Cha cũng xây dựng ngôi
nhà hai tầng bên cạnh nhà thờ để làm nhà giáo lư và phục vụ các sinh
hoạt của cộng đoàn giáo họ biệt lập.


Cuối năm 2018 giáo họ biệt lập Trung Ái có 98 gia đ́nh, 325 tín
hữu, được phân bố trong 2 giáo họ: Trung Ái 227, Nghiễm Ḥa 98.
3. Các tu sĩ xuất thân từ giáo họ biệt
lập Trung Ái
1) Nữ tu Elisabeth Lê Thị Công, ḍng thánh Phaolô Đà Nẵng.
2) Nữ tu Isave Trần Kim Thoa, ḍng kín ở tiểu bang New Mexico, Mỹ.
[1] Trong bản văn báo cáo được viết bằng tiếng Pháp nên chỉ ghi
Cuong. Ở đây ta tạm gọi là ông Cường.
[2] Lúc bấy giờ cha Triết đang làm cha sở Làng Sông, cha Gioakim Đạt
làm cha phó.
[3] Xem AMEP, Rapport annuel de Cochinchine Oriental 1894 - Mgr. Van
Camelbeke.
Tác giả bài viết: BBT lịch sử giáo phận
Nguồn : Website GP Quy Nhơn -
04/06/2019
Chi tiết bổ sung xin gởi về
giaoxugiaohovietnam@Yahoo.com

......................................

|