
Lược
sử Giáo xứ An Lập
I - VỊ TRÍ
An Lập c̣n có tên gọi là Tiền Môn, thuộc tổng Vị Sĩ, huyện Duyên
Hà, tỉnh Thái B́nh. Ngày nay, An Lập thuộc xă Hồng Giang, huyện Đông
Hưng, tỉnh Thái B́nh; cách Ṭa giám mục khoảng 20 km về hướng Tây
Bắc.
Năm thành lập: 1907
Bổn mạng: Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời
Số giáo
dân khoảng 2923
Linh mục chính xứ:
Luca Nguyễn Văn Định (9/2014)
Địa chỉ: Nhà thờ An Lập, xă Hồng Giang, huyện Đông Hưng, tỉnh
Thái B́nh.
II - QUÁ TR̀NH H̀NH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
Vào cuối thế kỷ XVII, các nhà truyền giáo đến rao giảng Tin Mừng
tại tổng Vị Sĩ và đặt tên cho vùng đất này là Tiền Môn.
Năm 1703, Đức cha Raimundo Lezzoli Cao - Giám mục Địa phận Đông
Đàng Ngoài - ban Sắc thành lập giáo họ Tiền Môn thuộc xứ Kẻ Diền,
nhận lễ Đức Mẹ hồn xác lên trời làm bổn mạng.
Năm 1857, cha chính Năm đưa Trường La Tinh và Chủng sinh tới làng
Rèm để tránh cơn bắt đạo của vua Tự Đức. Năm 1861, cha chính Ḥa
(Emmanuel Riano) chuyển Nhà phước Lục Thủy đến đây để lánh nạn cấm
đạo.
Năm 1907, Đức cha Maximo Fernandez Định - Giám mục Địa Phận Trung
- ban Sắc tách giáo họ Tiền Môn và 5 họ là Tây Làng, Bơn Làng, Lập
Trại, Bơn Trại và Hậu Trung của xứ Kẻ Diền để lập giáo xứ mới là An
Lập. Năm 1706, ngôi nhà thờ đầu tiên được xây dựng. Năm 1861, ngôi
thánh đường thứ hai, với chất liệu hoàn toàn bằng gỗ lim. Năm 1913,
cha Nghiễm cùng cộng đoàn giáo dân xây ngôi nhà thờ thứ ba hướng Bắc
Nam.
Trải qua gần 100 năm, ngôi thánh đường đă xuống cấp trầm trọng.
Ngày 10.02.2001, ngôi thánh đường mới được xây dựng và khánh thành
ngày 01.01.2004, với chiều dài 60m, rộng 20m, tum cao 18m, tháp
chuông cao 38m, tổng diện tích 1200m2.
Dưới thời cấm đạo của vua Minh Mạng và Tự Đức, Giáo xứ An Lập đă
góp cho Giáo Hội Việt Nam một người con ưu tú là thánh Đaminh Bùi
Văn Uư (tử đạo ngày 19.12.1839). Ngoài ra, giáo xứ c̣n có Hiền phúc
Đaminh Xứng và Phêrô Tá, bị trảm quyết ngày 01.6.1862.
Giáo xứ An Lập đóng góp nhiều thợ gặt cho cánh đồng truyền giáo
trong và ngoài Giáo phận như: Đức cha Giuse Trương Cao Đại
(1913-1969) - Giám mục người Việt tiên khởi của Giáo phận Hải Pḥng
- cùng nhiều linh mục và nam nữ tu sĩ.
Giáo xứ An Lập khi đó gồm các giáo họ:
- Tiền Môn (Cũng là trụ sở chính của ngôi Thánh Đường An Lập),
thành lập năm 1703 , bổn mạng Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, số giáo dân
1900.
- Bơn Làng (thuộc xă Hồng Châu), thành lập năm 1725, bổn mạng Đức
Mẹ Truyền Tin, số giáo dân 280.
- Lập Trại (Trại Trong), thành lập năm 1886, bổn mạng thánh Phêrô,
số giáo dân 339.
- Bơn Trại (Trại Ngoài), thành lập năm 1750, bổn mạng thánh
GioanTiền Hô, số giáo dân 278.
- Hậu Trung (thuộc xă Bạch Đằng), thành lập năm 1900, bổn mạng
thánh Vinh sơn, số giáo dân 136.
- Tây Làng (hiện nay đă lên Giáo Xứ), thành lập năm ??? , bổn
mạng thánh GiuSe, số giáo dân 820.
Từ ngày thành lập đến năm 1954 có các cha coi sóc: cha Giuse Túy,
cha Mẫn, cha Khoan, cha Khiêm, cha Cảnh, cha Duyệt, cha Hương, cha
Luật, cha Thạch, cha Nghiêm, cha Độ, cha Kiên, cha Oánh, cha Lư, cha
Thức, cha Diễn, cha Liêm, cha Nghiễm, cha Nghị, cha Ngọc, cha Sùng,
cha Tư...
Sau năm 1954 có các cha: cha Vinh sơn Nguyễn Khắc Hiếu (1955 -
1993), cha Vinh sơn Đỗ Cao Thăng (1993 - 1998), cha Phêrô Chanel
Nguyễn Kiêm Toàn (1998 - 2008), hiện nay (9/2014) cha
Luca Nguyễn Văn Định đang coi sóc giáo xứ.
III - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
Giáo xứ gồm có các hội đoàn: ban Trắc, ban Trống, ban Kim nhạc,
Ca đoàn, Huynh đoàn giáo dân Đaminh, hội Nghĩa binh Thánh Thể, hội
Mẫu tâm, hội thánh Phaolô trở lại, hội Gia trưởng. An Lập là một
giáo xứ có truyền thống đạo đức, các hội đoàn luôn đề cao tinh thần
cầu nguyện và phục vụ cộng đoàn. Ngoài ra, để củng cố đức tin cho
thế hệ tương lai, cha xứ cùng Hội đồng mục vụ rất quan tâm tới việc
dạy và học giáo lư.
Nguồn : Website Giáo Phân
Thái B́nh
....................

Lược Ḍng
Lịch Sử Giáo Xứ An Lập
(1703 – 2009)
Nguồn :
Hội Sinh Viên Giáo Xứ An Lập
Xin giới thiệu tóm tắt đôi ḍng lịch sử của giáo xứ tới Quư đấng
bậc và toàn thể cộng đồng Dân Chúa.
Nhà thờ họ Tiền Môn thuộc giáo xứ An Lập, tọa lạc tại Làng Rèm,
nay thuộc xă Hồng Giang – huyện Đông Hưng – tỉnh Thái B́nh.
Trước hết, xin giải thích về hai từ Tiền Môn:
Theo phiên âm chữ Hán:
-“Tiền” nghĩa là trước.
- “Môn” nghĩa là cửa.
Tiền Môn nghĩa là Cửa Trước.
Nơi đây (Làng Rèm), các nhà truyền giáo đă đặt bước chân đầu tiên
để rao giảng Tin Mừng, nên đă đặt tên là họ Tiền Môn.
A. Thời Kỳ Sơ Khai (Từ đầu đến cuối
tk.XVIII)
· Họ Tiền Môn đă được thành lập từ đầu thế kỷ XVIII (1703).
· Năm 1703 khi thành lập, giáo họ có khoảng 400 tín hữu, và được
bề trên địa phận Đông Đàng Ngoài (Hải Pḥng), Đức Giám Mục Raimundo
Lezzoli Cao, ban sắc thành lập họ giáo và nhận Đức Maria Hồn Xác Lên
Trời làm bổn mạng.
· Nhờ hồng ân Thiên Chúa ban cho Giáo họ Tiền Môn, từ khi hạt
giống Tin Mừng được triển nở đến nay, và trải qua các biến cố lịch
sử . Giáo họ đă 04 lần xây dựng và tái thiết nhà thờ.
Ngôi nhà thờ đầu tiên xây dựng khoảng năm 1706
· Khoảng năm 1706, sau khi thành lập giáo họ, các nhà truyền giáo
đă cho xây dựng một ngôi nhà thờ đơn sơ bằng tranh, tre, gỗ tọa lạc
theo hướng Đông – Tây.
B. Thời Kỳ Thử Thách (Từ cuối thế kỷ
XVIII đến 1861)
Ngôi nhà thờ thứ hai được xây dựng lại khoảng cuối thế kỷ XVIII
· Vào cuối thế kỷ XVIII, một phần do sự xuống cấp của ngôi nhà
thờ cũ, mặt khác để đáp ứng số giáo dân mỗi ngày thêm đông. Các đấng
phụ trách và cộng đoàn giáo họ đă xây dựng lại nhà thờ rộng lớn hơn
với chất liệu hoàn toàn bằng gỗ Lim, mái lợp ngói Nam.
· Ngày 19/12/1839 thầy giảng Dom. Bùi Văn Úy, người con ưu tú của
giáo họ đă lănh nhận triều thiên Tử Đạo.
· Năm 1857, cha chính Năm (địa phận Trung) đă đưa Trường La Tinh
và Chủng Sinh tới Làng Rèm để tránh cơn bắt đạo của vua Tự Đức.
· Năm 1861 cha chính Ḥa (địa phận Trung) chuyển Nhà Phước Lục
Thủy đến đây để lánh nạn cấm đạo.
C. Thời Kỳ Trưởng Thành (từ 1907 – 1954)
· Năm 1907, Đức Giám Mục Maximo Fernandez Định (O.P), địa phận
Trung (Bùi Chu), ban sắc tách giáo họ Tiền Môn và 04 họ khác là Tây
Lang, Bơn Lang, Lập Trại và Bơn Trại, từ giáo xứ Kẻ Riền (Duyên Lăng
ngày nay) lên hàng giáo xứ, với tên gọi giáo xứ An Lập và đặt nhà xứ
tại giáo họ Tiền Môn và liên tục có các đấng chủ chăn cho đến ngày
nay.
Ngôi nhà thờ thứ ba xây dựng ( năm 1913).
· Đến đầu thế kỷ XX (1913): số tín hữu mỗi ngày một gia tăng nên
ngôi nhà thờ cũ không c̣n phù hợp. Khi đó, cha Nghiễm đang coi sóc
giáo xứ, và Ngài cùng với cộng đoàn giáo xứ xây dựng lại ngôi nhà
thờ mới (ngôi nhà thờ cũ bằng gỗ Lim được bán – nhượng cho họ Lác
Làng thuộc xứ Nam Lỗ (Sổ Làng) đến nay, ngôi nhà thờ gỗ này vẫn c̣n
nguyên vẹn và hiện đang được sử dụng). Khi bán nhà thờ gỗ xong, giáo
họ bắt tay vào xây dựng nhà thờ mới, trong suốt thời gian 27 tháng
nhà thờ mới đă được hoàn thành tốt đẹp.
Nhà thờ có diện tích như sau:
- Chiều dài: 46 mét.
- Chiều rộng: 16 mét.
- Chiều cao: 10 mét.
- Một cây tháp cao 28 mét
- Tổng diện diện tích nhà thờ 730 m2.
Nhà thờ gồm 09 gian, các phần cột, hoành, xà, kèo làm bằng gỗ
Lim, trên mái lợp bằng ngói Nam, nhà thờ quay về hướng Bắc – Nam.
Năm 1953 bị pháo kích của Pháp bắn phá nhưng gác chuông vẫn đứng
nguyên dưới sự bảo trợ của Đưc Maria và thánh Tử Đạo Dom. Bùi văn Úy.
D. Thời Kỳ Khó Khăn (từ 1954 – 1978)
· Đến năm 1954, khi đất nước bị chia cắt, giáo xứ cũng chịu cảnh
chia ly, cha xứ cùng một số giáo dân lên đường vào Nam, số c̣n lại
sống trong cảnh bơ vơ như đoàn chiên không người chăn dắt.
· Sau đợt di cư này, giáo phận chỉ c̣n lại 06 linh mục cao niên.
Lúc bấy giờ cha chính Dom Đinh Đưc Trụ đă cử cha Vinc. Nguyễn khắc
Hiếu về nhiệm sở xứ An Lập và quản nhiệm các xứ: Duyên Lăng, Phú Lạc,
Gia Lạc, Nguyệt Lăng và Nam Lỗ.
· Năm 1958 xứ An Lập được tổ chức trọng thể lễ kính Đức Mẹ Vô
Nhiễm thay cho giáo phận. Để cảm tạ hồng ân Thiên Chúa qua sự chuyển
cầu của Đức Mẹ. Giáo họ đă xây đài Mẹ Vô Nhiễm vào cuối Năm Thánh
Đức Mẹ (1958). Cùng thời gian này giáo họ đă thành lập ban Kèn Đồng
và ban Trống.
· Năm 1975 thống nhất đất nước, giáo họ cử người đi giáo phận Bắc
Ninh để t́m hài cốt Thánh Dom.Uy, và được Đức Cha Paul Phạm Đ́nh
Tụng giám mục giáo phận Bắc Ninh trao cho Áo Quan (quan tài) của
Thánh Úy đưa về quê An Lập.
· Năm 1978 giáo họ lại cho người đi Bắc Ninh xin hài cốt của
Thánh Dom. Úy và được bề trên giáo phận Bắc Ninh trao Hài Cốt thánh
nhân trở về quê hương An Lập.
E. Thời Ḱ Đổi Mới (từ 1987 đến nay).
Ngôi nhà thờ thứ tư xây dựng năm 2001.
Trải qua gần 100 năm với biết bao biến cố thăng trầm của lịch sử
cộng với sự đổi thay khắc nghiệt của thời tiết, nên ngôi nhà thờ cũ
đă xuống cấp trầm trọng không thể tồn tại, cùng với sự gia tăng số
tín hữu mỗi ngày. Cha chánh xứ Pet. Nguyễn Kiêm Toàn cùng mọi thành
phần Dân Chúa trong giáo xứ đi đến thống nhất xây dựng lại ngôi
thánh đường mới. Giáo xứ đă dâng thánh lễ khởi công vào ngày
10/02/2001, dưới sự chủ sự của cha chính giáo phận Hier. Nguyễn Phúc
Hạnh.
Công việc xây dựng nhà thờ mới kéo dài 03 năm (2001 – 2004). Nhà
thờ có kết cấu 04 mái (hai mái thượng lợp ngói Nam, hai mái hạ lợp
Tôn), hai tháp chuông và một Tum. Với chi tiết cụ thể như sau:
- Chiều dài 60 mét.
- Chiều rộng 20 mét
- Tường cao 18 mét.
- Tum cao 30 mét.
- Hai tháp chuông mỗi tháp cao 38 mét.
- Tổng diện tích 1200 m2.
Nhà thờ mới đă được khánh thành ngày: 01/01/2004.
Giáo xứ thành tâm cảm tạ hồng ân Thiên Chúa.
Tạ ơn Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, và thánh cả Giuse, thánh Tử Đạo
Dom. Bùi Văn Úy quê hương.
Cám ơn các Đấng bậc Tiền Nhân đă đặt nền móng đức tin, xây dựng,
nuôi dưỡng và làm sinh hoa kết quả như ngày nay.
Cám ơn cha xứ tiền nhiệm Pet. Nguyễn Kiêm Toàn, Người đă lo liệu
mọi sự từ khởi sự cho đến hoàn thành ngôi nhà thờ mới này.
Cám ơn quư ân nhân, thân nhân mọi miền và hải ngoại cùng các
thành phần Dân Chúa đă giúp đỡ cách này cách khác để giáo xứ hoàn
thành ngôi nhà thờ thật tốt đẹp.
Theo ḍng thời gian, số tín hữu trong giáo xứ ngày một gia tăng,
nên Đức Cha giáo phận Fx. Nguyễn văn Sang đă chấp thuận đơn thỉnh
cầu của cha xứ và giáo họ Tây Làng, ban sắc phong giáo họ Tây Làng
lên hàng giáo xứ ngày 04/08/2007.
Ngày 30/05/2008 cha Pet. Nguyễn Kiêm Toàn được Bề trên thuyên
chuyển làm mục vụ ở nhiệm sở mới.
Ngày 05/06/2008 Bề trên bổ nhiệm Đức ông Thomas Trần Trung Hà về
làm mục vụ tại xứ An Lập với tư cách là linh mục xứ.
Để phù hợp với tước hiệu Ngôi thánh đường Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời
– Quan thầy nhà thờ giáo xứ Anlập, đáp ứng sự mong muốn của Hội Đồng
Mục Vụ và toàn thể giáo hữu trong giáo xứ. Ngày 01/11/2008, Đức ông
Thomas chấp thuận đưa tượng Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời lên ṭa cao cuối
nhà thờ.
Ngày 10/11/2008 Đức ông hướng dẫn xây tiếp phần đài c̣n dang dở
giữa hồ cuối nhà thờ và đặt tượng Chúa Kitô Vua tại đó.
“Đài cao tráng lệ nguy nga,
Đức ông lo liệu mở mang xứ nhà.
Bấy giờ Người mới liệu cho,
Nhà thờ xây đă khánh thành mấy năm.
Người bàn cùng các vị trùm,
Hăy lo Thánh Hiến nhà thờ xứ đi.
Mọi sự trông ở Đức ông,
Xin Người chỉ bảo chúng con việc làm.”
Sự mong ước từ lâu của Hội Đồng Mục Vụ và toàn thể giáo dân trong
xứ muốn thánh hiến ngôi thánh đường, đây là thành quả lao công của
giáo hữu dâng lên Thiên Chúa.
Nay, dưới sự hướng dẫn của Đức ông nhiệm sở, giáo xứ đệ đơn xin
Đức Giám Mục giáo phận Thái B́nh Thánh Hiến Nhà Thờ và Bàn Thờ giáo
xứ vào ngày 14/08/2009; nhân ngày lễ Đức Maria Hồn Xác Lên Trời, Bổn
Mạng của giáo họ.
Trong tâm t́nh tôn vinh, cảm tạ và ca tụng hồng ân bao la Thiên
Chúa. Xin Người luôn ban ơn lành hồn xác trên quư đấng bậc, quư vị
ân nhân, thân nhân, quư khách và toàn thể cộng đồng Dân Chúa.
Cộng đồng giáo xứ An Lập đồng tâm tri ân và cảm tạ.
Các linh mục
đă coi sóc giáo xứ An Lập từ khi thành lập xứ đến nay:
1 |
Cha xứ tiên khởi: Jos. Túy |
2 |
Cha Mẫn |
3 |
Cha Khoan |
4 |
Cha Khiêm |
5 |
Cha Khoan (lần hai) |
6 |
Cha Cảnh |
7 |
Cha Duyệt |
8 |
Cha Hương |
9 |
Cha Luật |
10 |
Cha Thạch |
11 |
Cha Nghiêm |
12 |
. Cha Độ |
13 |
Cha Kiên |
14 |
Cha Oánh |
15 |
Cha Lư |
16 |
Cha Thức |
17 |
Cha Diễn |
18 |
Cha Liêm |
19 |
Cha Nghiễm |
20 |
Cha Nghị |
21 |
Cha Ngọc |
22 |
Cha Sùng |
23 |
Cha Tư |
24 |
Cha Hiếu |
25 |
Cha Thăng |
26 |
Cha Toàn |
27 |
Hiện nay Đức ông ThomasTrần
Trung Hà |
Các cha quê
hương an lập đang phục vụ mọi miền đất nước và hải ngoại
Stt |
họ và tên |
nơi phục vụ |
1 |
Jos. Nguyễn Đ́nh Bốn |
Trà Lũ-TB |
2 |
Jos. Mai Văn Diện |
Pháp |
3 |
Vinc. Nguyễn Tiễn Dũng |
Suối Tre – X L |
4 |
Jos. Đỗ Văn Huy |
Rôma |
5 |
Jos. Nguyễn Văn Kha |
Lực Điền-HY |
6 |
Jos. Mai Trần Nga |
Thanh Châu- TB |
7 |
Jos. Trương Tiến Định |
Vĩnh B́nh – LX |
8 |
Jos. Nguyễn Quang Phục |
Hà Xá – TB |
9 |
Jos. Trương Văn Quang |
Hải Lâm – XL |
10 |
Jos. Nguyễn Văn Tường |
Rạch Giá – LX |
Số tu sĩ nam nữ
01 đang học tại ĐCV Hà Nội.
05 Đang học tại Chủng Viện
Thánh Tâm TB.
08 Tu Sinh đang phục vụ tại
các giáo xứ trong giáo phận.
10 Nữ tu đang phục vụ tại
các cộng đoàn trong và ngoài giáo phận.
Các đấng quê hương an lập đă an
nghỉ trong chúa
Stt |
Họ Và Tên |
Nơi An Nghỉ |
01 |
ĐGM. Jos. Trương Cao Đại |
GP. Hải Pḥng |
02 |
Lm. Jos. Nguyễn Văn Kha |
GP. Bùi Chu |
03 |
Lm. Jos. Nguyễn Văn Tuyên |
Miền nam |
Các giáo họ thuộc xứ an lập hiện nay
Stt |
Tên họ |
Quan thầy |
Nhân danh |
01 |
Nhà xứ An Lập (Tiền Môn) |
Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời |
1890 |
02 |
Họ Bơn Làng |
Truyền Tin |
280 |
03 |
Họ Lập Trại |
Thánh Phêrô |
339 |
04 |
Họ Bơn Trại |
Thánh Gioan tiền hô |
278 |
05 |
Họ Hậu Trung |
Thánh Vinh Sơn |
136 |
Các đoàn hội
trong giáo xứ an lập
Stt |
Tên hội |
Số hội viên |
01 |
Ca đoàn (05 hội) |
60 |
02 |
Huynh đoàn Đaminh |
530 |
03 |
Nam Thanh |
450 |
04 |
Gia Trưởng |
100 |
05 |
Mẫu Tâm |
380 |
06 |
Nghĩa Binh Thánh Thể |
400 |
07 |
Thánh Phao lô trở Lại |
59 |
08 |
Kèn đồng |
55 |
09 |
Trống |
45 |
10 |
Trắc |
60 |
|